Chiêm tinh vỡ lòng: Mặt trăng

02/09/2017

Understanding Astrology: The Moon – Bill Herbst

Rõ ràng hơn bất cứ thiên thể nào khác trên bầu trời, Mặt trăng cho chúng ta một dấu hiệu cảm quan (có thể nhìn thấy được) gần như chắn chắc về sự tồn tại của những chu kỳ trong đời sống – những xoay vần tròn khuyết của một biến chuyển đều đặn và có thể được đoán trước.

Nếu Mặt trời là nguồn sáng cai quản ban ngày, là nguồn năng lượng và có lẽ là nguồn ý thức của sự sống trên trái đất; thì Mặt trăng – phản chiếu ánh sáng Mặt trời – là nguồn sáng cai quản ban đêm, soi vào địa hạt của vô thức bằng thứ ánh sáng có chu kỳ và không trọn vẹn. Mặc dù hai thiên thể không ngang nhau về độ áp đảo, chúng đều tương đương với kích cỡ của một chiếc đĩa, khi nhìn từ con mắt của chúng ta. Khoa học cho sự trùng khớp này là một ảo giác, và điều đó sẽ không phải lúc nào cũng đúng. Quỹ đạo của Mặt trăng đang từ từ gia tăng khoảng cách với trái đất – khoảng 1,6 inch mỗi năm. Vậy nên trong tương lai xa, cái đĩa Mặt trăng, nhìn từ trái đất, sẽ bị thu nhỏ lại về kích thước thị giác, và cuối cùng độ dài một tháng trên hành tinh của chúng ta sẽ kéo dài gấp đôi hiện tại. Bên cạnh đó, vòng xoay quanh trục của trái đất sẽ chậm đi, ngày bị kéo dài ra. Tuy nhiên, trong suốt lịch sử loài người, Mặt trời và Mặt trăng vẫn luôn có cùng một kích cỡ [nhìn từ mắt người thường], và điều này vẫn đúng xuyên suốt quá trình tạm trú ngắn ngủi của chúng ta trên trái đất. Sự tương đương về kích thước khi nhìn từ mắt thường này rất quan trọng trong chiêm tinh học.

Thuật ngữ chiêm tinh học cho Mặt trời và Mặt trăng là “Nguồn sáng,” bởi chúng soi rọi thế giới của chúng ta. Nhưng chúng cũng có thể được gọi là “Hành tinh,” một cách gọi chung trong chiêm tinh cho những thiên thể chính trong hệ mặt trời. Đúng, chúng không phải là hành tinh theo khái niệm khoa học, và chiêm tinh gia biết rõ điều đấy. Cách gọi hành tinh đơn giản là một tên gọi thuận tiện trong mục lục chiêm tinh để định danh các thiên thể biểu tượng cho những nguyên mẫu quan trọng tương ứng với những động lực có cùng chức năng trong hệ thống chiêm tinh học. Vậy nên, Nguồn sáng hay Hành tinh – tên gọi nào cũng đều được thừa nhận.

Trong hệ kí hiệu chiêm tinh học, Mặt trời và Mặt trăng phần nào giống như hai vị phụ huynh đồng nuôi dưỡng. Tuy nhiên nếu xem xét kĩ lưỡng hơn, chúng giống như cặp đôi bố mẹ và con cái nhiều hơn là bố và mẹ. Nhìn theo góc độ phụ hệ, Mặt trời là người cha, là nhân vật có tiếng nói, là trụ cột của gia đình hoặc người đưa ra các phép tắc. Mặt trăng tương xứng với cả người mẹ và đứa trẻ, biểu lộ nhu cầu của chúng ta trong việc cho và nhận sự giáo dục và nuôi dưỡng.

Trong bản đồ sao gốc, vị trí của Mặt trăng – cung, nhà, góc hợp – chỉ ra phần quan trọng chính yếu trong bản chất của mỗi người (những thứ đã được định đoạt trong chúng ta, như bởi di truyền). Chúng tồn tại chủ yếu ở quá trình và những thói quen vô thức hoặc bán ý thức.

Thói quen rất quan trọng với đời sống con người. Khi chúng ta nghiên cứu thứ gì đó với mục đích học hỏi nó, chúng ta bắt đầu từ ý định và một nhận thức có ý thức. Khi chúng ta học một thứ mà chúng ta đang nghiên cứu, bộ não chuyển hóa những gì chúng ta học được thành thói quen và quy trình tự động. Chúng ta không chỉ không cần phải ý thức về những gì đã học, mà việc ý thức còn cản trở chúng ta nếu như chúng ta cố làm việc đó. Ví dụ như, nếu tôi cố bắt ngón tay mình gõ từng phím một khi tôi viết dòng này, việc viết sẽ rất chậm chạp và khó khăn đến chừng như không thể. Nếu tôi cố ghi nhớ rằng mỗi 20 giây phải hít một hơi thở, tôi sẽ gặp phải nguy hiểm chết người vì việc quên thở khi tâm trí đang tập trung vào chuyện khác. Hoạt động nhịp nhàng của việc hít vào/thở ra cố nhiên được xây dựng từ trong hệ thống não bộ; chúng ta không phải bận tâm về điều đó. Các hoạt động khác đòi hỏi sự học tập và thói quen – như đi, đọc, thậm chí nghĩ và nói.

Tất cả quy trình vật lý được lập trình trước là một phần của biểu tượng Mặt trăng trong chiêm tinh học. Nhưng ý nghĩa của Mặt trăng vượt xa hơn những gì thuộc về thể xác. Trên thực tế, quy trình vật lý thường không được đề cập đến ở bất cứ đâu khi diễn giải Mặt trăng trong bản đồ sao. Thay vào đó, chiêm tinh học quan tâm đến khía cạnh phi-vật lý của bản chất con người. Từ được sử dụng nhiều nhất trong chiêm tinh cho Mặt trăng là tính khí. Về mặt tâm lý học, điều đó có một chút mơ hồ. Ưu tiên của tôi là sẽ hoàn thiện cách hiểu ấy thành: cơ chế phản ứng phòng vệ của bản thân, thích ứng theo tác động của môi trường.

Phòng vệ bản thân, phản ứng cảm xúc, sự lên xuống hằng ngày của tâm trạng, và sự khoan khoái khi nhu cầu được đáp ứng. Đối với tôi, đó chính là trọng tâm của Mặt trăng trong chiêm tinh học.

Mặt trăng chỉ ra những lớp tã mà chúng ta, theo một cách đã được định đoạt, quấn quanh và bao bọc lấy “đứa trẻ nội tâm” dễ thương tổn bên trong – phần dịu dàng, non nớt và trẻ nít của mỗi người. Ta có thể nghĩ rằng theo thời gian, chúng ta sẽ ít cần đến lớp bảo vệ này hơn, nhưng hóa ra lại không phải thế. Chúng ta có thể trưởng thành, nhưng vẫn giữ lại những gì dễ vỡ bên trong. Phần trẻ con dịu dàng vẫn tiếp tục sống trong ta và cần sự bảo vệ theo suốt cuộc đời.

Ngoài ra, Mặt trăng trong chiêm tinh đại diện cho một loại đệm giữa ta và môi trường bên ngoài. Bất cứ khi nào xảy ra chuyện gì đó từ bên ngoài tác động đến chúng ta, Mặt trăng là “kẻ hồi đáp đầu tiên.” Trong bản đồ sao gốc, vị trí của Mặt trăng thể hiện kiểu phản ứng đặc trưng đột ngột xuất hiện để cho chúng ta thời gian thích ứng. Nói cách khác, Mặt trăng thể hiện kiểu cảm xúc của chúng ta trong những phản ứng tự động và nhất thời, những gì xảy ra trước khi chúng ta kịp quyết định cho một phản ứng chủ động, có ý thức. Trong khoảng thời gian thoạt đầu đó, chừng 30 giây (và có lẽ lâu hơn), máy bay tự động của Mặt trăng chiếm toàn quyền kiểm soát lên biểu hiện và hành vi của chúng ta. Sau đó chúng ta sẽ trở lại một cách cư xử có trọng tâm Mặt trời hơn, nhưng chỉ sau khi chúng ta đã xong xuôi phần thích ứng phòng vệ nói trên.

Vậy, nếu ta có Mặt trăng trong bản đồ sao gốc ở Bạch Dương hay một góc hợp giữa Mặt trăng và sao Hỏa, ta sẽ phản ứng rất quả quyết hoặc thậm chí là hơi xấn xổ, như một con rắn khè lên khi lãnh thổ bị xâm phạm. Phản ứng đầu tiên (và vô thức) của ta sẽ rất cấp bách, tức thì và nóng nảy. Ngược lại, Mặt trăng Ma Kết hay có hợp với sao Thổ lại chỉ một phản ứng nguội lạnh hơn, như bước vào xe tăng và sập cánh cửa hầm. Phản ứng đầu tiên và vô thức của ta với bất kì kích thích nào từ bên ngoài sẽ lạnh lùng, khô cứng, và thực tế – đôi khi không kèm theo phản ứng hành động nào cả. Dù tác động đó là một mối đe dọa hay là một tiếng kêu giúp đỡ, chúng ta đều phản ứng dựa theo Mặt trăng của mình.

Điều này không chỉ áp dụng cho những tình huống thực tế đòi hỏi một phản ứng bằng hành vi, mà còn cho những cách phản xạ đặc trưng, vô điều kiện của chúng ta đối với người khác, những gì chúng ta cảm thấy và cư xử với họ trong một mối liên hệ tạm thời.

Mặt trăng cũng cho thấy những dạng trải nghiệm chúng ta cần ít nhất vài ngày một lần, và lại thường không thể tự chu cấp cho bản thân từ. Đó chính là thứ gọi là nhu cầu – thứ chúng ta không thể tự sản xuất và phải tìm kiếm từ môi trường bên ngoài. Trong trường hợp này, nhu cầu (Mặt trăng) khá khác biệt so với đam mê (sao Hỏa). Đam mê là những gì chúng ta mong muốn hoặc truy cầu. Tuy nhiên chúng ta có thể sống thiếu chúng trong giây lát. Như thể chúng ta đang trong một cuộc đi săn, và cuộc săn bắn đó hiếm khi là dài hạn. Nhưng đối với nhu cầu, chúng là những trải nghiệm chúng ta không thể sống mà thiếu nó dài lâu, hoặc chí ít là không thể sống một cách an lành.

Mặt trời giống như là thức ăn vậy. Còn Mặt trăng thì giống với nước hoặc không khí.

Chúng ta có thể nhịn ăn vài tháng trước khi chết vì đói. Thế nhưng nhu cầu của chúng ta đối với nước, lại được tính bằng ngày, và sự cần thiết của oxy đối với chúng ta lại tính hạn hẹp bằng phút. Nếu chúng ta lạc lối trong cuộc đời và không thể sống dậy ý nghĩa của Mặt trời, chúng ta có thể lạc lối trong một quãng dài thời gian, bởi Mặt trời giống như là thức ăn vậy. Còn Mặt trăng thì giống với nước hoặc không khí. Nếu có điều gì đó ngăn chúng ta khỏi những thói quen của Mặt trăng trong việc đáp ứng nhu cầu, phản ứng/hồi đáp, tìm kiếm sự dễ chịu; thì suy sụp là điều tất yếu và mau chóng xảy ra.

Mặt trăng trong chiêm tinh tiết lộ những trải nghiệm vô hình mà chúng ta cần mỗi ngày để duy trì sự yên tâm cảm tính, với một cảm giác an toàn (hoặc ít nhất là ổn định). Chẳng hạn như, Mặt trăng nhà 12 biểu lộ cho một nhu cầu có vòng lặp ngắn về sự cô đơn, tĩnh mịch, thoái lui khỏi những lao xao hối hả của chốn đông người. Với Mặt trăng nhà 12, đơn giản là một người sẽ không thể tiếp tục sinh hoạt lâu dài nếu như họ không rút ẩn thường xuyên vào chốn cô liêu yên bình của họ – một chốn tĩnh lặng và an toàn, như thể bước vào một nơi tu đạo. Ngược lại, Mặt trăng nhà 10 biểu lộ một nhu cầu túc trực về nghề nghiệp nhằm gặt hái những thành tựu, uy quyền, và vị trí lãnh đạo. Với Mặt trăng nhà 10, địa vị, sự ca tụng và thành tích là tất cả những thành phần làm nên một kiểu mẫu về nhu cầu của họ.

Trong cả hai ví dụ trên, nhu cầu của chúng ta không thể được thỏa lấp chỉ một lần. Chúng ta không thể “dự trữ” những trải nghiệm đó vào một kho chứa để dùng cho dài hạn. Bể chứa của Mặt trăng có thể nói là rất nhỏ và chỉ đủ cho một thời gian ngắn, trước khi chúng lại phải được lấp đầy. Do đó, Mặt trăng cũng cho thấy những trải nghiệm chúng ta phải lặp đi lặp lại xuyên suốt cuộc đời.

Một vấn đề với Mặt trăng (mà đúng hơn là vấn đề của chúng ta với Mặt trăng…) chính là vị trí của nó trong bản đồ sao cho chúng ta biết khu vực nào và ra làm sao mà chúng ta có những trồi sụt cảm xúc thất thường trong cuộc sống hằng ngày. Chúng ta thấy ổn, rồi chúng ta lại thấy không. Chúng ta thấy an toàn, rồi chúng ta lại thấy chới với. Có thể do chuyện gì đó đã xảy ra, cũng có thể chỉ là bởi chúng ta. Mặt trăng cho chúng ta biết những gì chúng ta cần ngay thời khắc này – từng phút, từng giờ, từng ngày – điều đó có thể khó khăn và mệt mỏi khi cảm xúc của chúng ta không được dễ chịu hoặc thỏa mãn. Mặc dù xét về mặt tích cực, Mặt trăng hoạt động như một con quay hồi chuyển tự nhiên. Nó cho chúng ta thấy sự cần thiết của việc điều chỉnh để thích ứng với sự thay đổi thường hằng của cuộc sống khi chúng xảy ra ngay bên trong và bên cạnh chúng ta, chỉ ra một lối thoát để hồi phục lại trạng thái cân bằng trong cảm xúc.

Trong nửa sau của thế kỉ 20, những người Mỹ da trắng và thuộc từ tầng lớp trung lưu trở lên đã tận hưởng một cảm giác hiếm có rằng sự an toàn là điều không chỉ có thể xảy ra, mà còn là một quyền cha truyền con nối thật sự, và có thể đạt được mà không cần phải quá giàu có hoặc sở hữu uy quyền dễ thấy. Ngày nay, niềm tin đó không còn chắc chắn trong hầu hết những người Mỹ. Cũng có thể là ảo tưởng an lành về sự an toàn đã ra đi mãi mãi. Chỉ những người giàu có và đặc quyền mới duy trì niềm hy vọng đó bây giờ.

Là một biểu tượng thuần túy trong chiêm tinh, đặc biệt là trong thuyết duy tâm, Mặt trăng kết nối đến nhu cầu của chúng ta về sự an toàn và cảm giác được bảo vệ trong một mái nhà và gia đình thân yêu. Dĩ nhiên trong đời thực, các gia đình thường phức tạp, đôi khi khắc nghiệt, và thường xuyên không mang lại an toàn cũng như cảm giác được bảo vệ. Bất kể thực tế phũ phàng đó, nhu cầu được bảo vệ vẫn khắc sâu vào trong tâm trí của chúng ta. Trong phần lớn bản đồ sao của các cá nhân, trải nghiệm về mái ấm hay nhà ở theo nghĩa đen (Cự Giải và nhà 4) thường liên quan đến những biểu tượng khác hơn là Mặt trăng. Tuy nhiên, Mặt trăng vẫn giữ mối liên hệ với nhu cầu được bảo vệ của chúng ta và cho chúng ta thấy trong bản đồ sao của mình, ở nơi đâu và bằng cách nào chúng ta tìm kiếm được nó, dù cho sứ mệnh đó có ảo vọng và đầy thử thách đi chăng nữa.
__

Bill Herbst là một chiêm tinh gia chuyên nghiệp đã dành hơn 40 năm cho bộ môn này. Công việc chiêm tinh toàn thời gian của ông bao gồm cả tư vấn cá nhân, dạy học và viết sách. Các bài viết của ông bao quát từ chiêm tinh căn bản đến chiêm tinh vĩ mô, từ lý thuyết ứng dụng đến những chia sẻ giãi bày. Không trừu tượng siêu hình mà thẳng thắn câu văn, những bài viết của ông cũng hứa hẹn phát lộ ra những suy tưởng mới cho người vừa bước vào hoặc gắn bó đã lâu trên con đường chiêm tinh đôi khi mòn mỏi này.

__

Dịch từ Understanding Astrology: The Moon dưới sự cho phép của tác giả.

Copyright © Bill Herbst | Bản dịch © Saturn Cafe

Ảnh: Ellsworth Kelly, Circle Line, 1951.